การศึกษา เรื่อง "ความต้องการเพิ่มสิทธิประโยชน์ทดแทนตามมาตรา 40 กรณีศึกษาเฉพาะกลุ่มอาชีพหาบเร่แผงลอยหน้ามหาวิทยาลัยมหิดล ตำบลศาลายา อำเภอพุทธมณฑล จังหวัดนครปฐม" มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาความต้องการเพิ่มสิทธิประโยชน์ทดแทน ด้านการรักษาพยาบาล และปรับปรุงผลตอบแทนด้านสิทธิประโยชน์ตามมาตรา 40 พร้อมทั้งกระตุ้นให้แรงงานนอกระบบกลุ่มอาชีพหาบเร่แผงลอยหน้ามหาวิทยาลัยมหิดล ตำบลศาลายา อำเภอพุทธมณฑล จังหวัดนครปฐม สมัครเข้าเป็นผู้ประกันตนตามมาตรา 40 มากขึ้น ใช้การศึกษาวิจัยเชิงพรรณนา เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษา คือ แบบสอบถาม กลุ่มหาบเร่แผงลอยหน้ามหาวิทยาลัยมหิดล ตำบลศาลายา อำเภอ พุทธมณฑล จังหวัดนครปฐม จำนวน 100 คน เป็นการวิจัยเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ การวิเคราะห์ข้อมูลใช้ค่าสถิติร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน โดยใช้แบบวิเคราะห์ความแปรปรวนทางเดียว (One-way ANOVA) และจากการศึกษาเอกสาร ข้อมูล งานวิชาการที่เกี่ยวข้อง
การศึกษาพบว่า กลุ่มอาชีพหาบเร่แผงลอยหน้ามหาวิทยาลัยมหิดล ตำบลศาลายา อำเภอพุทธมณฑล จังหวัดนครปฐม ส่วนใหญ่เป็นเพศชาย อายุในช่วง 31-40 ปี มีอายุเฉลี่ยประมาณ 31 ปี ภูมิลำเนามาจากภาคตะวันออกเฉียงเหนือ การศึกษาอยู่ในระดับมัธยมศึกษาที่ 1-6 หรือเทียบเท่า สถานภาพสมรสแต่แยกกันอยู่ รายได้โดยเฉลี่ยต่อวัน 300-500 บาท เฉลี่ยต่อเดือน 10,000 - 15,000 บาท ส่วนใหญ่มีบุตร 3 คน และคนในครอบครัว 4 คน ยังไม่สมัครเป็นผู้ประกันตนตามมาตรา 40 ถึงร้อยละ 65 ผู้ที่สมัครแล้วเลือกการจ่ายเงินสมทบเข้ากองทุน 100 บาทต่อเดือน และไม่มีสวัสดิการแหล่งอื่น (ไม่รวมบัตรทอง) การตัดสินใจด้านสิทธิประโยชน์ทดแทนของผู้ประกันตนตามพระราชบัญญัติประกันสังคม พ.ศ. 2533 มาตรา 40 พบว่า เงินทดแทนการขาดรายได้เมื่อเจ็บปุวยและนอนโรงพยาบาล เป็นเหตุผลที่ทำให้ผู้สมัครตัดสินใจสมัครเข้าเป็นผู้ประกันตนตามมาตรา 40 มากที่สุด และเงินทดแทนการรับเงินบำเหน็จชราภาพเป็นสิทธิประโยชน์ที่ให้ความสนใจน้อยที่สุดส่วนความต้องการสิทธิประโยชน์ด้านการรักษาพยาบาลเพิ่มเติมอยู่ในระดับมาก โดยต้องการด้านรักษาพยาบาล กรณีเจ็บปุวยทั่วไป รองลงมา คือ กรณีเจ็บปุวยโรคร้ายแรง (ระบุชนิดโรค) และกรณีรักษาฟันมีผลต่อการตัดสินใจน้อยที่สุด โดยมีความเห็นปานกลางว่า หากได้รับสิทธิประโยชน์ด้านการรักษาพยาบาลเพิ่มเติมต้องมีการสมทบเงินเพิ่มขึ้น และส่วนใหญ่เห็นว่า หากมีการเพิ่มเติม ค่ารักษาพยาบาล กรณีเจ็บปุวยให้แก่ผู้ประกันตนตามมาตรา 40 จะทำให้มีผู้สนใจสมัครเป็นผู้ประกันตนตามมาตรา 40 เพิ่มขึ้น และอยากให้มีการเพิ่มค่ารักษาพยาบาล
ข้อเสนอแนะในการศึกษาครั้งนี้ รัฐบาลควรนำประเด็นดังกล่าวมาปรับแนวนโยบาย และการบริหารการประกันสังคมตามมาตรา 40 โดยมอบหมายให้กระทรวงแรงงาน และสำนักงานประกันสังคม ซึ่งมีภารกิจในการดูแลแรงงานทั้งประเทศ เป็นหน่วยงานหลักรับผิดชอบในการศึกษา แก้ไข หรือปรับปรุงกฎหมายการประกันสังคมตามมาตรา 40 ที่เป็นอุปสรรคต่อการกำหนดสิทธิประโยชน์ทดแทน กรณีเจ็บปุวย ให้มีค่ารักษาพยาบาล และกรณีอื่น ร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้แรงงานนอกระบบมีหลักประกันในการดำรงชีวิตจากการทำงานตามมาตรา 40 ที่เหมาะสม เป็นธรรม และสอดคล้องกับความต้องการของแรงงานนอกระบบ รวมทั้งเป็นการแก้ไขปัญหาความ ไม่เพียงพอของสิทธิประโยชน์จากบัตรทอง และอุปสรรคจากการใช้สิทธิบัตรทองรักษาพยาบาล นอกเขตโรงพยาบาลที่มีสิทธิของกลุ่มแรงงานนอกระบบที่อพยพย้ายถิ่นฐานมาทางานในต่างเมือง โดยการบริหารการประกันสังคม (ภาคสมัครใจ) ตามมาตรา 40 ของกระทรวงแรงงาน และสำนักงานประกันสังคม ควรยึดหลักการสร้างเครือข่ายทางนโยบายร่วมกันของภาครัฐ (Policy network) และการบริหารงานภาครัฐในรูปแบบเครือข่าย (Network governance) เพื่อให้แรงงานนอกระบบเข้าถึงระบบประกันสังคมอย่างทั่วถึงได้รับการคุ้มครองและมีคุณภาพชีวิตที่เหมาะสมกับสภาวะเศรษฐกิจและสังคมที่เปลี่ยนแปลงไป